رای تصحیحی و نکات مهم آن

رای تصحیحی و نکات مهم آن

برای اینکه رای دادگاه حکمی نامیده شود، نیاز به دو ویژگی دارد

اول) باید در مورد ماهیت دعوی تصمیم گیری شود:

یعنی تصمیم دادگاه باید در مورد اختلافات و اختلافات بین افراد باشد.

مثال: شخص الف به عنوان مدعی پرونده بیان می کند که شخص ب به عنوان متهم با خودروی خود به موتور سیکلت شخص الف ضربه زده و خواستار خسارت به موتورسیکلت است. Cyclet کسی نیست که بخواهد خسارت دریافت کند

تصمیم دادگاه در مورد صحت یا عدم صحت اظهارات خوانده ربطی به ماهیت دعوا ندارد و حکمی ندارد زیرا موضوع دعوی خسارت وارده به موتورسیکلت شاکی است نه مالک بودن او. موتور سیکلت یا نه

دوم) تصمیم دادگاه مبنی بر تکمیل دعوی مطروحه

مثال: اگر در پرونده ای خارج از علم قاضی باشد و دستور به مراجعه به کارشناس مربوطه بدهد و نظر کارشناس را بخواهد نمی توانیم بگوییم قاضی پرونده حکم صادر کرده است.

چه معامله است؟
طبق ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی: هرگاه دادگاه تصمیمی صادر کند که ربطی به ماهیت دعوا نداشته باشد یا برای دعوی قاطع نباشد، آن رأی قطعی است.

مثلاً اگر در مورد مثال فوق قاضی به جای محاسبه میزان خسارت وارده به موتورسیکلت و دستور پرداخت آن، به این موضوع می پردازد که موتورسیکلت متعلق به شخص الف است یا خیر. به آن نه رای می گویند.

رای یعنی چی؟؟
بر اساس آنچه در قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی آمده است: حکم شامل حکم و حکم است، در واقع عامتر از آن دو است.

علت اهمیت این موضوع این است که: قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی احکام مربوط به تصحیح احکام مدنی را تحت عنوان حکم ذکر کرده است. نتیجه این اقدام این است که مقررات مربوط به این امر هم در تصحیح حکم و هم در تصحیح قرار رعایت می شود.

معنای حکم مدنی
به طور کلی دادگاه های عمومی کشور به دو دسته دادگاه حقوقی و دادگاه کیفری تقسیم می شوند که همانطور که از نامش پیداست شعب حقوقی به امور حقوقی و شعب کیفری به امور کیفری رسیدگی می کنند.

تعریف امور کیفری: اموری که قانونگذار آن را حرام دانسته و برای آن امور مجازات در نظر گرفته است.

و مراد از امور حقوقی اموری است که جزء امور کیفری نیست

بر اساس تقسیم بندی مذکور، دادگاه ها بر اساس اموری که به آن رسیدگی می کنند به دو دسته مدنی و کیفری تقسیم می شوند.

به هر حال وقتی قضات در مورد پرونده ای رای صادر می کنند، اکثراً حق تغییر رأی را ندارند که به آن قاعده خلأ قضایی می گویند.
تعریف قانون جای خالی قاضی:
وقتی قاضی عهده دار حل و فصل اختلاف است، موظف است تکلیف دعوا را روشن کند، یعنی در مورد دعوای مطرح شده رأی صادر کند و پس از اعلام نظر قاضی در مورد اختلاف، حق ندارد. تغییر عقیده حتی زمانی که قاضی متوجه شود که اشتباه کرده است حق ندارد تصمیم دیگری حتی با رضایت طرفین صادر کند.

این قاعده در ماده 155 قانون مدنی سابق به صراحت بیان شده است: دادگاه پس از امضاء حق تغییر تصمیم را ندارد.

در قانون آیین دادرسی مدنی فعلی این ماده قانونی حذف شده است اما حذف آن به معنای عدم استفاده از آن نیست. این ماده قانونی را همچنان می توان از یک سری مواد قانونی برداشت کرد، مانند ماده 8 قانون مدنی فعلی: هیچ مقام یا سازمان یا اداره دولتی را مقام بالاتر در مواردی که قانون معین می کند.
قاعدتاً مانند هر قاعده دیگری از قاعده خالی بودن دادگستری استثنائاتی وجود دارد

استثناء این قاعده، تصحیح اشتباه در رأی توسط دادگاه صادرکننده آن است، اما این گونه نیست که دادگاه صادرکننده رأی، هر نوع اشتباهی را در رأی تصحیح کند.